Parasieten: Gyrodactylus (Huidworm)

Gyrodactylus is een wormachtige en is dus meercellig. De worm is ongeveer 0,5 millimeter groot en leeft, zoals de naam al aangeef, op de huid van de vis (ectoparasiet), waarbij de worm zich vastzet met twee grote haken en een krans van een zestiental kleinere haken. Je kunt je voorstellen dat de worm hiermee flinke schade kan aanrichten en de vis sterk irriteert. Een geïnfecteerde vis maakt om die reden vaak schurende/flitsende bewegingen in de hoop de parasiet van zich af te kunnen schrapen. Hierbij raakt de vis vaak nog erger beschadigd.

Beschrijving

De huidworm (Gyrodactylus) mag niet verward worden met de nauw gerelateerde kieuwworm (Dactylogyres). De huidworm is namelijk “levendbarend”, terwijl de kieuwworm “eierleggend” is. Om die reden is een andere behandeling nodig.
De kopkant van de huidworm neemt vanuit de omgeving voedsel op en bestaat uit twee delen. Hiermee is het eerste verschil met de kieuwworm meteen duidelijk. Bij de kieuwworm bestaat de kopkant namelijk uit vier delen. Dit onderscheid is echter moeilijk te zien door de microscoop. Een veel kenmerkender verschil is dat de kieuwworm beschikt over vier duidelijk zichtbare “oogvlekken”, waarmee dit dier licht en donker kan onderscheiden. Deze oogvlekken ontbreken bij de huidworm. Een laatste wezenlijk verschil is, dat de kieuwworm dus eieren legt en de huidworm levende jongen ter wereld brengt. Bij een zichtbaar “embryo” in de worm en het ontbreken van de vier oogvlekken, weet u dus zeker dat u met een huidworm van doen hebt. Tot slot ziet het geoefende oog het verschil in grootte tussen de huid- en de kieuwworm. De huidworm (0,5 mm) is namelijk groter dan de kieuwworm (0,3 mm).

Cyclus

Om de vijf à tien dagen wordt een nieuw jong geproduceerd. De snelheid van voortplanting is temperatuurafhankelijk (hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de cyclus). Onder voor de worm gunstige omstandigheden kan één worm in één maand kan ruim 2.000 nakomelingen produceren.

Vaak zie je in het embryo in de volwassen worm alweer het volgende embryo van de volgende generatie. De worm is dus al “zwanger” voor zijn geboorte!

Diagnose

De diagnose kan worden gesteld door het maken van een huidafstijkje. De worm is een relatief grote parasiet en is vanaf een vergroting van 40x is te herkennen. Kijk liever met een 100x vergroting zodat u geen huidwormen voor kieuwwormen aanziet en vice versa.

Behandeling

Eerst identificeren en oplossen van de primaire oorzaak. Behandelen met een ontwormingsmiddel bij een uitbraak (grote aantallen) en/of zichtbare irritatie van de gastheer. UV en Ozon uit, absorberende middelen als actieve kool en zeoliet verwijderen. Eén behandeling is in principe voldoende. Na zeven dagen een controle-afstrijkje maken om te zien of het probleem verholpen is.