Zuurgraad (pH) (deel 2)

In deel 1 stelden we dat vijvervissen en met name karperachtigen het best gedijen bij een stabiele pH tussen de 7 en 8. Vijvervissen kunnen slecht tegen een te lage, een te hoge of een sterk schommelende pH.

pH te laag

Door een te lage pH verliest een deel van het biologische filter haar werking, de nitrificerende bacteriën die ammonia en nitriet afbreken werken minder efficiënt bij een lage pH. Van vissen kan de slijmhuid aangetast raken, door inwerking van het zuur, ook weke delen, zoals vinnen kunnen afsterven. De vis zal vaak gaan springen om de leefomgeving te ontvluchten.

Vijverwater kan “verzuren” (pH daling) doordat er waterstof (H+) vrijkomt tijdens het nitrificatieproces, als de KH nagenoeg opgebruikt is. Daarnaast kunnen grote hoeveelheden CO2 de zuurgraad laten zakken. Je zult voldoende moeten verversen om de KH op peil te houden en voldoende moeten beluchten om de overtollige CO2 uit je systeem te krijgen.

pH te hoog

Bij een te hoge pH verschuift de balans van ammonium naar ammoniak. Dit kan bij een hoge ammoniawaarde tot vergiftiging leiden. Bij vissen kan zogenaamde loogziekte ontstaan. De vis zal als verdediging tegen het basische water eerst extra slijmhuid aanmaken. Dit put de slijmbekercellen die het slijm produceren uit, waardoor de vis onder invloed van het basische milieu haar volledige slijmhuid verliest en ruw zal aanvoelen. Hiermee wordt de weg vrijgemaakt voor parasitaire aanvallen van buitenaf. Daarnaast kunnen de kieuwen aangetast raken. De vis zal vaak gaan springen om de leefomgeving te ontvluchten.

Zaken die de pH kunnen laten stijgen zijn materialen die kalk bevatten, zoals sommige substraatsoorten en cement. Daarnaast kan de pH te hoog worden door overmatige beluchting, waardoor er een tekort aan CO2 in het water ontstaat, dat vervolgens weer een verhogende werking heeft op de pH. Een goed afgestelde beluchting en het vermijden van kalkhoudende materialen voorkomt een te hoge pH.

pH schommelt

Een sterk schommelende pH zien we vaak in een vijver met veel algen en/of onderwaterplanten. Groene planten gebruiken overdag Kooldioxide (CO2) en produceren zuurstof (O2). ’s Nachts is dit precies omgekeerd, dan wordt er O2 gebruikt en CO2 geproduceerd door diezelfde planten. Hierdoor kan in de nacht een overschot aan CO2 ontstaan. Dit werkt pH verlagend omdat er een directe relatie is tussen pH en CO2. Het blijkt dat bij een toename van CO2 de pH daalt en vice versa. ’s Morgens meet je dan een lagere pH dan ’s avonds. Als hier meer dan 0,3 pH-punt tussen zit, voelen de vissen zich oncomfortabel. Ze moeten zich telkens aanpassen aan de veranderende pH. Dit levert stress op, waardoor de afweer minder wordt en de vis vatbaarder voor ziektes. Door in zo’n geval ’s nachts te gaan beluchten en overdag niet (dan produceren de planten toch voldoende O2 (dus u hoeft niet bang te zijn voor zuurstofgebrek). Hierdoor neutraliseer je de schommeling.