pH Crash

Eén van de grote gevaren op het gebied van waterkwaliteit is het crashen van de pH. Zoals de naam al suggereert betekent dit dat de pH in een hele korte tijd naar een voor de vijverbewoners dodelijke waarde kan dalen. pH crashes komen relatief vaak voor en dat is jammer, want met een paar eenvoudige maatregelen kan dit voorkomen worden

Zuurgraad

De pH betreft de zuurgraad van he water. De schaalverdeling loopt van 0 tot 14. Hoe lager de pH hoe zuurder het water. Bij een pH van 7 (precies op het midden van de schaal) is het water neutraal (niet zuur, maar ook niet basisch). Een pH crash impliceert dus dat het water in hele korte tijd heel zuur kan worden. Hier kunnen de vissen niet tegen. Een karper bijvoorbeeld ambieert een zuurgraad tussen de 7 en de 8. Een zuurgraad die daarvan afwijkt levert stress op door het niet goed meer kunnen functioneren van diverse lichaamsfuncties. Een pH onder de 5 is doorgaans zelfs dodelijk. Ik kom in een volgend artikel nog ruimschoots terug op de pH.

Oorzaak

In mijn artikel over het nitrificatieproces (https://www.vijverleven.nl/kennisbank/nitrificatie) heb ik verteld dat door het omzetten van ammonia via nitriet in nitraat veel waterstof (H⁺) vrijkomt en dat dit een verzurende werking heeft op de vijver. In mijn artikel over de KH (https://www.vijverleven.nl/kennisbank/wat-is-het-belang-van-kh-voor-jouw-vijver) heb ik aangegeven dat de Karbonat Härte (Carbonaathardheid) voorkomt dat de waterstof rechtstreeks de zuurgraad beïnvloedt, doordat de carbonaten en bicarbonaten, waaruit de KH bestaat, het zuur (H⁺) dat vrijkomt neutraliseren. Door het neutraliseren van de constant geproduceerde waterstof worden de (bi)carbonaten echter wel opgebruikt en zal de KH dus afnemen.

Gevolg

Op het moment dat de KH volledig is opgebruikt, zal de waterstof de pH rechtstreeks gaan beïnvloeden (verlagen). Dit kan in een razendsnel tempo gebeuren. Binnen enkele uren kan een pH van rond de 7 hierdoor tot onder de pH 5 dalen (crash!). Het gevolg is een vijver vol dode en halfdode vissen. Regelmatig kom ik bij vijvers waar zo’n crash heeft plaatsgevonden. De avond ervoor was er nog niets aan de hand en zwommen de vissen vrolijk rond. De volgende ochtend was de vijver een slachtpartij. Veel onnodig leed voor de vissen en hun baasje.

Maatregelen

Het voorkomen van een pH crash is simpel. Meet zeer regelmatig de pH en de KH. Zorg dat de KH niet meer dan één graad lager is dan de KH van het kraanwater. Mocht het kraanwater al een lage KH hebben (van 4 graden Duitse Hardheid of lager) overweeg dan een middel om de KH in de vijver wat op te hogen. Doorgaans zal voldoende water verversen voldoende zijn om de KH op niveau te houden. Is de KH met meer dan één graad ten opzichte van uw kraanwater gezakt, dan zult u meer water moeten verversen. Ververs ook in de winter voldoende water. De meeste crashes die ik tegenkom in de praktijk vinden rond de winter plaats, omdat veel mensen zich niet realiseren dat het nitrificatieproces ook in de winter gewoon doorgaat. Weliswaar op een lager pitje omdat minder of niet meer gevoerd wordt, maar het gaat door omdat de vissen dan interen op hun reserves en er dus ammonia vrij blijft komen die door de biologische filter moet worden omgezet.