Ozon

Ozon (O3) zou je kunnen zien als een agressieve vorm van zuurstofgas (O2). Aan de zuurstofmolecuul (O2) wordt met behulp van een hoge spanning (ozongenerator) een extra zuurstofatoom (geforceerd) toegevoegd, waardoor ozon (O3) ontstaat. Dit derde zuurstofatoom is erg reactief en grijpt iedere gelegenheid aan om los te komen door een verbinding aan te gaan met elke organische stof dat het tegenkomt. Hierbij oxideert (verbrandt, vernietigt) het deze organische stof. Wanneer een ozonmolecuul bijvoorbeeld een bacterie tegenkomt zal deze bacterie worden vernietigd, doordat het derde zuurstofatoom deze verbrandt, waarna een gewone zuurstofmolecuul (O2) overblijft.

Ozon in de vijver

Van dit verbrandingsprincipe wordt bij een ozoninstallatie voor gebruik in de vijver dankbaar gebruik gemaakt. Ozon wordt aangemaakt in een ozongenerator en gaat daarna naar een ozonreactor. Deze ozonreactor is meestal een transparante buis waarin de ozon met daardoorheen stromend vijverwater wordt vermengd. Alle organische stoffen uit het vijverwater worden daardoor vernietigd. Denk aan bacteriën, eencellige organismen, kleur- en geurstoffen. Het water dat de ozonreactor verlaat en teruggaat naar de vijver is hierdoor zeer helder en schoon. Het mag duidelijk zijn dat er geen (rest)ozon terug mag worden gevoerd naar de vijver, daar dit een gevaar vormt voor de vissen. Ozon maakt namelijk geen onderscheid tussen goed en kwaad en vernietigd alle organische stoffen waar het mee in aanraking komt, inclusief de vissen in de vijver! Om deze reden wordt het water uit de ozonreactor met behulp van koolstof van eventuele restozon ontdaan voor het teruggaat naar de vijver.

Steriel

Er wordt weleens beweerd dat ozon een vijver steriel maakt, waardoor de vissen geen weerstand kunnen opbouwen tegen eventuele schadelijke bacteriën, omdat deze simpelweg niet aanwezig zijn als gevolg van het gebruik van een ozoninstallatie. De vissen worden hierbij een soort kasplantjes, die in een niet geozoneerde vijver onmiddellijk ziek zouden worden. Deze veronderstelling is echter onjuist. Een RedOx-meter voorkomt dat de vijver te steriel wordt.

RedOx

RedOx staat voor Reductie en Oxidatie. Reducerende stoffen onttrekken zuurstof uit het water (denk aan rottingsprocessen van organische vervuiling). Oxiderende stoffen verhogen het zuurstofgehalte in de vijver, waardoor zuurstofverbruikende processen sneller kunnen worden uitgevoerd. Door het gebruik van een ozoninstallatie wordt het water heel schoon, waardoor de balans richting de oxiderende stoffen verschuift, hetgeen een verhogende werking heeft op het RedOx potentiaal. Dit RedOx-potentiaal wordt uitgedrukt en gemeten in millivolt. Hoe hoger het RedOx-potentiaal, hoe schoner de vijver. Om nu te voorkomen dat de vijver te schoon (steriel) wordt, wordt de ozongenerator aangestuurd (in- en utgeschakeld) op basis van het gemeten RedOx-potentiaal (met behulp van een RedOx meter). Wanneer een bepaalde RedOx-waarde wordt bereikt schakelt de RedOx-meter de ozongenerator uit. Wanneer het RedOx-potentiaal dan weer zakt onder een bepaalde waarde, wordt de installatie weer ingeschakeld. Hierdoor kan de vijver schoongehouden worden, zonder steriel te worden.

Ozon, noodzaak?

Het gebruik van ozon is géén voorwaarde om succesvol koi te houden. Met name in vijvers met een zware of sterk wisselende bezetting (bijvoorbeeld bij de koidealer) kan het een ondersteunende werking hebben. Afhankelijk van uw eigen situatie en wensen is het gebruik van een ozoninstallatie natuurlijk altijd het overwegen waard. Ozon is echter een gevaarlijke stof waar niet te licht over gedacht moet worden. Overweegt u een installatie, zorg dan voor deugdelijke apparatuur en kennis van zaken bij de installatie en het onderhoud daarvan.

Alternatief

Wanneer je een professionele ozoninstallatie een brug te ver vindt voor gebruik in jouw vijver, kun je oog gebruik maken van UVC-lampen om je water te ontsmetten. Enkele lampen wekken ook licht ozon op waardoor dit effect extra wordt versterkt.

Auteur: Joop van Tol (www.koitoday.nl)
Plaatjes Ozon reactor en generator: Bas van Tol (De Ozonspecialist – Desinfectie met Ozon en UV)