Stress

Stress is na een slechte waterkwaliteit of watersamenstelling waarschijnlijk één van de grootste ziekteveroorzakers onder vijvervissen. De ene soort is hier gevoeliger voor dan de andere. Goudvissen kunnen enorm veel stress verduren, windes nauwelijks. Koi zit daar ergens tussenin.

Overleven

Stess is feitelijk bedoeld als overlevingsmechanisme. Het stelt de vis in staat razendsnel te reageren op een acuut gevaar, waardoor het vege lijf gered kan worden. Wanneer zich een acuut gevaar voordoet, bijvoorbeeld een uithaal van een reiger of kat, treedt een kleine chemische fabriek in werking binnen de vis. In fracties van seconden worden hormonen vrijgegeven (adrenaline, cortisol), waardoor de vis tot grote prestaties in staat is. De alertheid neemt toe, het hart gaat sneller kloppen, de bloeddruk loopt op en bloedvaten verwijden zich. Alles om het transport van zuurstof en suikers te verhogen, zodat de vis een superprestatie kan leveren, in dit geval door als een razende Roeland te ontsnappen aan de dodelijke snavel van de reiger of de scherpe klauwen van de kat. 

Welvaartsziekte

De keerzijde van de medaille is dat tijdens stress alle, niet essentiële, lichaamsfuncties op een laag pitje worden gezet. Alles is immers gericht op overleven. Wat heb je aan je afweergestel in de maag van een reiger? Niets, dus wordt ook het afweermechanisme van de vis vrijwel stilgezet in een stresssituatie. Je kunt je voorstellen dat als de stress lang aanhoudt, waardoor het afweergestel langdurig wordt lam gelegd, de algemene weerstand van de vis afneemt. De vis zal hierdoor vatbaarder worden voor indringers van buitenaf (parasieten, bacteriën, visrussen), maar ook voor hartfalen of het uitvallen van andere essentiële organen. Bij mensen geldt precies hetzelfde. We hoeven geen bovenmenselijke prestaties meer te leveren op het slagveld, maar staan soms onder voortdurende werkdruk of zorgen. Stress is hiermee bij de mens oorzaak van vele “welvaartsziektes”.

Stressoren

Stressoren bij vijvervissen zijn een slechte waterkwaliteit, schommelende waterwaardes, een verkeerde watersamenstelling, een onnatuurlijke omgeving, voortdurend gevaar van buitenaf (katten, reigers), omgevingslawaai, trillingen, netten, vervoer, lekstroom enzovoort. 

Voorkom (langdurige) stress

Moraal van het verhaal is dus, dat we langdurige stress bij ons zelf, maar ook bij onze vissen moeten voorkomen. Denk hierbij vooral aan een uitstekende waterkwaliteit en watersamenstelling en voldoende schuilplaatsen voor met name de kleinere koi. Kortom, optimale omstandigheden, waardoor een goede algemene weerstand kan worden opgebouwd en de vis daardoor tegen een stootje kan. Mocht je de vis dan eens willen netten of inzetten op bijvoorbeeld een (koi)show dan zal dit geen problemen opleveren en zal deze snel herstellen. Als onze vissen gezond zijn, kunnen we lekker ontspannen bij de vijver. Dat verlaagt onze stresslevels dan ook weer. 

Auteur: Joop van Tol (Koitoday)